هفته گذشته و پس از چند روز مذاکرات طولانی و پشت پرده جمهوری اسلامی و گروه پنج بعلاوه یک به توافق رسیدند. این توافقنامه پس از چند ساعت در تارنمای کاخ سفید منتشر شد. گفته میشود که خبرگزاری فارس اولین تارنمای دولتی بود که متن این توافق نامه را درج کرد. بر اساس این توافق پنج دولت عضو شورای امنیت سازمان مل متحد بعلاوه آلمان موافقت کرده اند که از تصویب تحریم‌های تازه علیه ایران در شش ماه آینده خوداری کنند، صادرات نفت ایران را با تنگتر کردن حلقه تحریمها بیش از این کاهش ندهند، تحریم صنایع خودرو سازی و پتروشیمی را بحالت تعلیق درآورند و برخی از تحریم‌های مربوط به خرید و فروش فلزات قیمتی را نیز معلق کنند.
دولتهای طرف مذاکره ایران همچنین پذیرفته اند که خرید مواد غذایی و دارویی و تکنولوژی پزشکی را تسهیل کرده، امکان بازرسی و تعمیر هواپیما‌های مسافربری کشور را فراهم کرده و همچنین چهار صد میلیون دلار از پول‌های ضبط شده ایران در خارج را برای پرداخت شهریه دانشجویان ایرانی در دانشگاه های خارجی را آزاد کنند. در مقابل جمهوری اسلامی پذیرفته است که غنی سازی اورانیم بالای پنج درصد را متوقف کرده، ذخایر غنی شده بالای پنج درصد را خنثی کرده، از گسترش تاسیسات هسته‌ای خود خودداری کرده و بخش مهمی از فعالیت‌های خود را در مراکز هسته‌ای فردو و نطنز را کاهش داده و فعالیتها در تأسیسات اراک را معلق کند. جمهوری اسلامي همچنین متعهد شده است که با آژانس انرژی اتمی همکاری نزدیک داشته و امکان بازرسی از همه تاسیسات هسته‌ای خود را فراهم کند.
طرفین مذاکره و بویژه مقامات امريكا و جمهوری اسلامی تفسیر‌های نسبتا متفاوتی از روند مذاکرات و توافق نامه ارایه کرده اند. محمد جواد ظریف اعلام کرد که حق غنی سازی ایران در این توفق نامه به رسمیت شناخته شده است اما جان کری گفته است که حق غنی سازی در این موافقت نامه پیش بینی نشده است. از همان ابتدای آغاز مذاکراتی که وارد پنجمین بامداد خود نیز شد گفته میشد که مسئله غنی سازی از نکات مورد اختلاف است. هر دو طرف اما تاکید کرده اند این تنها گام اولیه است و گامهای بیشتری در آینده برداشته خواهد شد. بسیاری از کارشناسان و از جمله جیمی کارتر رئیس جمهور پیشین ایالات متحده پیشبینی کرده اند که این میتواند سر آغاز عادی سازی روابط جمهوری اسلامی و ایالات متحده باشد. برخی از رسانه‌های غربی اعلام کرده بودند که زمینه‌های توافق پیشتر در دیدار و مذاکرات دو جانبه و مخفی نمایندگان جمهوری اسلامی و ایالات متحده فراهم شده بود. گفته میشود که دو دولت علاوه بر مسئله هسته‌ای جمهوری اسلامی پیرامون مسائل منطقه نیز گفتگو کرده بودند. محمد جواد ظریف وجود این مذاکرات محرمانه را تکذیب کرده است.
متن این توافق نامه به تایید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی رسیده است .او در نامه‌ای خطاب به حسن روحانی از امضای این توافق نامه استقبال کرده و نوشت: ''دستيابی به آنچه مرقوم داشته‌ايد در خور تقدير و تشکر از هيات مذاکرات هسته‌ای و ديگر دست‌اندرکاران است و میتواند پايه اقدامات هوشمندانه بعدی قرار گيرد". او در نامه همچنین تاکید کرده است که "ايستادگی در برابر زياده خواهی‌ها همواره بايد شاخص خط مستقيم حرکت مسوولان اين بخش باشد ". بسیاری از مفسران پذیرش این توافق نامه و عقب نشینی جمهوری اسلامی از برنامه هسته‌ای خود را معادل پذیرش قطعنامه ۵۹۸ دانسته اند. خمینی پذیرش آن قطعنامه را به نوشیدن جام زهر تشبیه کرده بود. علی خامنه‌ای که از تمامی ماجراجویی‌های هسته ای رژیم دفاع کرده بود اما عقب نشینی خود را "نرمش قهرمانانه" میخواند. در همین حال هاشمی رفسنجانی، تلاش کرده تا خامنه اي را بعنوان معمار این "پیروزی" جا بزند. او در سخنانی گفت که حمایت رهبر نظام از هیئت مذاکره کننده بود که باعث این پیروزی شد. او همچنین تاکید کرد که با تدبیرات مقام رهبری جمهوری اسلامی از یک مخمصه نجات پیدا کرده است. رفسنجانی همچنین با صراحت این توافق نامه را با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ مقایسه کرده و گفته است که در آنزمان و با وجود مخالفت برخی از فرماندهان سپاه خمینی ناچار به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شد چرا که جمهوری اسلامی دیگر قادر به ادامه جنگ و مقاومت در برابر آمریکا نبود. رفسنجانی اخیراً خواهان بازسازی روابط جمهوری اسلامی و ایالات متحده شده بود و گفته بود که حتی خمینی نیز خواهان عادی سازی روابط دو دولت بود. با وجود اینکه مقامات جمهوری اسلامی این قرارداد را یک پیروزی اعلام کرده و نسبت به آن ابراز خشنودی کرده اند گفته میشود که برخی از رسانه‌ها و از جمله تلویزیون بی بی سی مورد حمله پارازیت قرار گرفته اند.
اما تنها این مقامات جمهوری اسلامی نیستند که توافق خود با گروه پنج بعلاوه یک را یک پیروزی برای نظام اسلامی اعلام کرده اند. دولتهای اسراییل و عربستان سعودی نیز گفته اند که این توافق یک پیروزی برای جمهوری اسلامی است. با وجود اینکه مقامات غربی تلاش کرده اند که چنین وانمود کنند که گویا هدف اصلی این توافق حفظ امنیت اسراییل است، و با وجود اینکه همین خط کم و بیش از سوی محمد جواد ظریف تکرار شد و او تاکید کرد که کسی در منطقه نباید از این توافق نگران باشد، دولت اسراییل از آن بعنوان یک معامله بد نام برد. وزیر امور اطلاعات راهبردی اسراییل در همین رابطه گفت که دولتش نمی‌تواند در این جشن بین‌المللی شرکت کند؛ جشنی که مبتنی است بر فریب ایرانی و خودفریبی بین‌المللی. لیبرمن وزیر امور خارجه اسراییل نیز این توافق را یک پیروزی دیپلماتیک برای جمهوری اسلامی خواند. بنیامین نتانیاهو نیز گفت که "امروز جهان به مکانی خطرناک تر تبدیل شده به این دلیل که خطرناک ترین رژیم در دنیا گامی مهم در جهت کسب خطرناک ترین تسلیحات در جهان برداشته شده است." نتانیاهو گفته است که اسراییل خود را متعهد به این موافقت نامه نمی‌داند. شکاف درون دستگاه حاکمه اسراییل بدنبال این توافق عمیقتر شد. شیمون پرز، رئیس جمهوری اسراییل که پیش از این نیز نسبت به لحن تند مقامات اسراییلی علیه دولت ایالات متحده هشدار داده بود موضع نرمتری در اینباره اتخاذ کرده و گفت "درباره توافق با ایران باید براساس نتایجی که به همراه خواهد داشت، قضاوت کرد نه براساس کلمات. اگر این توافق به نتیجه نرسد، عواقب بدی خواهد داشت. ". دولتهای دیگر منطقه از جمله عراق، سوریه، ترکیه، امارات متحده و لبنان استقبال کرده اند . عدنان منصور، وزیر امور خارجه لبنان اسراییل را تنها بازنده این توافق اعلام کرده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر